چگونه باید از پس مشکلات برآمد؟

نظر شما درباره‌ی سختی‌ها و مشکلات زندگی چیست؟ بیایید بحث را از همین‌جا شروع کنیم.

تمرین1- تا به حال به این سوال‌ها فکر کرده‌اید؟

- آیا سختی‌ها و مشکلات فقط برای عده‌ای از انسان‌ها پیش می‌آید؟

- آیا شدت همه‌ی مشکلات یکسان است؟

- چه چیزیمشکل محسوب می‌شود؟ به عبارت دیگر، چگونه می‌توان «مشکل» را تعریف کرد؟

مهم‌ترین مسئله درباره‌یمشکلات زندگی، این است که درباره‌ی آنها چگونه فکر کنیم؛ بنابراین بعد از پاسخ به سوال‌های بالا، با حوصله و دقت جمله‌های زیر را تکمیل کنید:

تعداد مشکلات من......

مشکلات همیشه.....

من مشکلاتم را ......

من خود را در زندگی....

من فکر می‌کنم باید با سختی‌ها زندگی.....

پایان تمرین1

سختی‌ها ومشکلات قسمتی از زندگی ماست. اما همه این‌ گونه فکر نمی‌کنند. مشکلات برای هر کس معنای متفاوتی دارد. ظرفیت هر یک از ما نیز در برابر مشکلات متفاوت است اما نکات جالبی درباره‌ی مشکلات وجود دارند که لازم است به آنها توجه کنید.

تمرین2- در ذهن خود دو موقعیت زیر را مجسم کنید:

1- برای شما مشکلی پیش آمده و مشابه آن مشکل نیز برای دوستانتان اتفاق افتاده است. به عنوان مثال، هر دوی شما، در امتحان نمره‌ی 10 گرفته‌اید. تحمل شما برای پذیرفتن این موضوع و کنار آمدن با آن بیشتر است ولی دوستتان خیلی بی‌تابی می‌کند و به شدت از موضوع ناراحت است. چرا رفتار شما دو نفر در برابر یک مشکل یکسان، مثل هم نیست؟

2- اگر روزی حال و حوصله‌ی خوبی نداشته باشید، یک مشکل کوچک را بزرگ می‌بینید اما اگر سرحال باشید، مشکلات را بهتر حل می‌کنید. پس رفتار شما در زمان‌های مختلف در برابر مشکلات یکسان نیست. چرا این گونه است؟

- خودتان از این مثال‌ها چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟ آیا قبول دارید که معنای مشکلات در زمان‌های مختلف و برای افراد مختلف، متفاوت است؟

پایان تمرین 2

موضوع مهمتر از شدت و بزرگی مشکل، این است که تشخیص بدهیم چه چیزی مشکل هست و چه چیزی مشکل نیست؟ چگونه می‌توان «مشکل» را تشخیص داد؟ پاسخ این سوال آسان نیست اما می‌توان به نکاتی توجه کرد:

- تا چه اندازه انسان بدبین یا خوش‌بینی هستیم؟

- چه‌قدر به توانایی‌های خود اطمینان داریم؟

- چه‌قدر در حل مسائل صبر و حوصله به خرج می‌دهیم؟

- چیزی که فکر می‌کنیم مشکل است، تا چه اندازه زندگی ما را بر هم زده است؟

شاید در بین دوستانتان کسانی را سراغ داشته باشید که از مشکلات نمی‌ترسند و برای هر مشکلی، چاره‌ای پیدا می‌کنند. هر یک از ما در زندگی یاد می گیریم که چگونه بامشکلات برخورد کنیم. اگر کسی از مشکلات می‌ترسد، می‌تواند یاد بگیرد که با تقویت توانایی‌هایش، از پس مشکلات برآید.

تمرین3- هرمشکل باعث نگرانی ما می‌شود و اضطراب به وجود می‌آورد.

چند مورد از مشکلات را تصور کنید و برای هر یک از آنها براساس میزان اضطراب، بین 1 تا 20 نمره بدهید. برای مشکلی که بیشترین اضطراب را ایجاد می‌کند20 و به همین ترتیب، برای مشکلاتی اضطراب کمتری دارند، نمرات پایین‌تر تعیین کنید.

مشکل     اضطراب

نمره‌ی کم گرفن

دسته گل به آب دادن!

گم کردن پول

خراب کردن امتحان

پایان تمرین3

اضطراب یک احساس ناخوشایند است که تحمل آن برایمان سخت است. وقتی مضطرب می‌شویم، انگار از چیزی که نمی‌شناسیم و نمی‌دانیم چیست، می‌ترسیم. اضطراب تا حدودی برای زندگی لازم است اما اگر به اندازه‌ای باشد که در زندگی اختلال ایجاد کند، باعث ایجاد مشکل می‌شود. پس، هم مشکلات، اضطراب به وجود می‌آورند و هم اضطراب می‌تواندمشکلات را بیشتر کند. کسی که در جلسه‌ی امتحان، متوجه می‌شود سوالات سخت است، مضطرب می‌شود و وقتی اضطرابش افزایش می‌یابد، مگر حتی نمی‌تواند به سوال‌های ساده هم جواب بدهد. حالا بهتر می‌توان فهمید که چرا گفتیم باید توانایی‌هایتان را تقویت کنید؟ مهم این است که در برابر مشکلات، ضعیف نباشید و احساس ناتوانی نکنید.

نکته‌ی مهم: نمی‌توان مشکلات را از زندگی حذف کرد اما می‌توان با تقویت اعتماد به نفس و شناخت توانایی‌های خود، از پس مشکلات، بهتر برآمد.

تمرین‌4- می‌گویند انسان باید از تجربه‌هایش درس بگیرد. با تجربه‌های‌مان می‌توانیم خیلی از شرایط آینده را پیش‌بینی و برای آنها برنامه‌ریزی کنیم.

- گمان می‌کنید آنقدر تجربه دارید که بتوانید مشکلات یک هفته، یک ماه و یک سال بعد را پیش‌بینی کنید؟

یک هفته بعد    یک ماه بعد   یک سال بعد

تکمیل این جدول به شما کمک می‌کند آمادگی‌هایتان را برای شناخت مشکلات و پیدا کردن راه حل‌ها افزایش دهید. به این ترتیب، بهتر می‌توانید مشکلات را کنترل کنید. شاید اصطلاح «مدیریت زمان» را شنیده باشید. مدیریت زمان یعنی توانایی اداره‌ی زمان. این بحث فقط مربوط به کنترل زمان نیست بلکه با هر چیزی که باعث شود انسان از توانایی‌هایش بهتر استفاده کند، ارتباط دارد. در برخورد با مشکلات هم مدیریت زمان نقش بسیار مهمی دارد. می‌توان نشست و منتظر مشکلات بود و یا آنقدر در مشکلات غرق شد که خیال خود را راحت کرد! اما مدیریت زمان به ما می‌گوید برای کنترل و حل مشکلات:

 1- توانایی‌هایت را بشناس و تقویت کن.

2- واقع‌بین و منطقی باش.

3- روش‌های حل مشکلات را شناسایی کن.

4- مشکلات را پیش‌بینی کن.

5- در همه‌ی کارها با برنامه‌ و منظم عمل کن.

تمرین‌5. چه شیوه‌هایی را برای برخورد بامشکلات می‌توانید پیشنهاد کنید؟

به عنوان نمونه: آشنایی با مهارت‌های تفکر

شناخت رفتارهای سالم

داشتن برنامه

دوست‌یابی

افزایش تمرکز و دقت

فراموش نکنیم در تمام تصمیم‌گیری، امنیت خاطر حاصل از توکل و سپردن کارها به خدا، موجب عدم تزلزل و تردید و تقویت تصمیم در ما خواهد شد. حال با کمک دوستان و معلمانتان، موارد دیگری را به این فهرست اضافه کنید. از این فهرست چه نتیجه‌ای می‌توان گرفت؟ در این باره چه فکر می‌کنید:

- قدرت و توانایی ما برای برخورد با مشکلات ذاتی است یا یاد گرفتنی؟

- شدت و بزرگی مشکلات مهم است یا مهارت‌های کنترل آنها؟

پایان تمرین5

افکارتان را درباره‌ی مشکلات مرور کنید. نمونه‌هایی از تجربه‌های موفق خودتان را در کنترل و حل مشکلات به خاطر بیاورید. می‌توانید از افکار و تجربه‌های دیگران هم استفاده کنید.